Jan Derksen

Jan Derksen werd geboren op 14 juli 1932 in Alkmaar, maar verhuisde op tweejarige leeftijd al naar Nijmegen, waar hij zijn verdere jeugd doorbracht. Zijn vader werkte bij de NS en was naar deze plaats overgeplaatst. In Nijmegen ontving Jan Derksen zijn eerste zanglessen. Hij vervolgde zijn zangopleiding op het conservatorium van Amsterdam bij de pedagogen Felix Hupka, Coby Riemersma en Heinrich Altmann. Zijn debuut maakte hij bij opera-uitvoeringen van het conservatorium in de 1e acte van Mozart's Don Giovanni (1952) en Händel's Giulio Cesare. Bij de uitvoering van Don Giovanni traden zijn mede klasgenoten Marijke van der Lugt op als Donna Elvira, Hans Wilbrink als Don Giovanni en Hanneke van Bork als Zerlina. Zelf zong Jan Derksen de rol van Leporello. Ook trad hij in deze periode enkele malen op in uitvoeringen van de Nederlandse omroep. Na zijn studie maakte hij in 1965 zijn debuut als Posa in Verdi's Don Carlos in het Stadttheater van Trier. Daarna was hij voor langere tijd als eerste bariton verbonden aan het Staatstheater van Hannover, waar hij zich een breed repertoire eigen maakte.

Bij de Nederlandse Operastichting maakte Jan Derksen zijn debuut in 1968, als Renato in een voorstelling van Verdi's Un ballo in maschera. Gré Brouwenstijn zong de rol van Amelia, Oralia Dominguez zong Ulrica. Daarna zong hij tot 1994 regelmatig bij de Nederlandse Operastichting, waarbij hij vooral schitterde in de grote baritonpartijen van Verdi. Ik herinner me nog goed een uitvoering - eind 70-er jaren - te 's-Hertogenbosch van Verdi's Nabucco, waarin Jan Derksen de titelrol vertolkte. Die uitvoering is mij vooral door zijn vertolking helder bijgebleven. De rol van Nabucco zong hij ook nog in november 1997 tijdens een concertante uitvoering te Zoetermeer!

Hij vertolkte de grote baritonpartijen in het veristische repertoire en o.a. vertolkte hij de rol van Wozzeck (Alban Berg). Later zong hij ook als tenor (!) in rollen als Canio (Pagliacci, Circustheater Scheveningen, 7 dec.1982), Cavaradossi (Tosca) en Parsifal. Jan Derksen trad op in 48 producties van de Nederlandse Opera. Hij werkte mee aan de eerste opvoeringen van Houdini (1977, Peter Schat) en Naima van Theo Loevendie(Holland Festival, 1985). De hoofdrol in Naima, waarin ook Jard van Nes zong, was speciaal voor hem geschreven. Zijn grens lag bij de musical Cats. Hij had al toegezegd de rol van Wijze peperkat te vertolken, maar stopte na twee dagen met repeteren. Hij moest niets hebben van al dat gedans om hem heen. Behalve een groot zanger was Jan Derksen ook een begenadigd acteur, die met zijn sprekende mimiek het publiek aan zijn voeten kreeg.

Jan Derksen maakte talrijke optredens in het buitenland, o.a. in de Duitse première van Verdi's Attilla (na deze opera eerst voor de Nederlandse radio gezongen te hebben), Dresden (de titelrol, als tenor in Otello, 17 mei 1986), Wenen, Leningrad en Kiev. Zijn Italiaanse debuut maakte Jan Derksen in Verdi's Un ballo in maschera in Florence op uitnodiging van de dirigent Riccardo Muti, nu de artistiek leider van de Scala in Milaan. Amelia werd in deze voorstelling vertolkt door Cristina Deutekom.

Behalve opera, zong Jan Derksen ook liedrepertoire. Zo vertolkte hij o.a. Mahler's Lieder eines fahrenden Gesellen. Jan Derksen bleef tot op relatief hoge leeftijd actief als zanger. Nog in 2000 zong hij de oude Foscari in Verdi's I due Foscari. Tijdens de viering van Cristina Deutekoms 70-jarige verjaardag in september 2001 zong de inmiddels ook 70 geworden Jan Derken het beroemde 'Largo al factotum' uit Il barbiere di Siviglia en zijn stem bleek nog altijd heel sterk en mooi te zijn.

Jan Derksen woonde in Amsterdam op een woonboot Il Tabarro, genoemd naar de gelijknamige eenakter uit Puccini's Il trittico. Hij is overleden op woensdag 10 maart 2004 te Amsterdam.

Puccini, uit Il tabarro: "Nulla! silenzio", VARA 1972:

Hij maakte verscheidene plaatopnames, o.a. duetten samen met Cristina Deutekom. Gala bracht een uitvoering van Il trovatore (graaf Luna) uit, Movieplay een uitvoering van Die Zauberflöte (Papageno). Ook bestaan er van Jan Derksen verscheidene privé opnames samen met Cristina Deutekom, o.a. van Lucia di Lammermoor (Renato) en Un ballo in maschera (Enrico).

In de Stadsschouwburg van Amsterdam staat sinds dit weekend een buste van de legendarische bariton Jan Derksen

Bariton_Jan_Derksen_geëerd_met_buste, tevens 4 cd boxen met Jan Derksen van elk 4 cd's uitgegeven op het label Ponto

artikel NRC Amsterdam 13 october