Marian Anderson

De eerste zwarte Amerikaan, die naam maakte in de wereld van de klassieke muziek, was de tenor Roland Hayes. Zijn eerste optreden was in New York, in 1917, op de leeftijd van 30 jaar. Zijn eerste optreden in Europa vond plaats in 1920, in Londen. Pas ongeveer 1930 kwam Marian Anderson als de eerste vrouwelijke klassieke zangeres naar voren. Andere "Black Divas" die Anderson voorgingen waren: Elizabeth Taylor-Greenfield (bekend als 'The Black Swan'), Mrs. Sampson Williams ('Marie Selika'), en Sissieretta Jones ('Black Patti'); géén van hen was echter in staat de barrière van de huidskleur te doorbreken en bereikte slechts een lokale bekendheid. Marian Anderson, een vrouw met een innemende eenvoudigheid en waardigheid, met een opmerkelijke stem, die eigenlijk uit twee verschillende stemmen bestond - een afgrond diepe alt en een dramatische sopraan - en met een serieuze en diepgaande muzikaliteit, lukte dit echter wel.

De alt Marian Anderson was geboren in Philadelphia, Pennsylvania. Een variëteit van bronnen (Marian zelf?) suggereerde 17 februari 1902 als haar geboortedag. Haar geboortebewijs echter, beschikbaar gekomen na haar overlijden, toonde 27 februari 1897 als juiste datum. Haar vader was een kolen- en ijsverkoper en haar moeder een voormalige lerares.

Alhoewel Marian Anderson in het begin ook veel interesse toonde in het vioolspel, bekeerde zij zich uiteindelijk toch tot alleen zingen. De 'Zwarte Gemeenschap', die haar talent onderkende, gaf haar zowel financiële als morele steun. Zij trok tevens de aandacht van de al eerder genoemde tenor Roland Hayes, die haar hielp met raad en daad in het begeleiden van haar carrière. Zij begon eerst met het zingen in het koor van de 'Union Baptist Church' in Philadelphia, waar zij al de partijen leerde, van sopraan tot en met bas, een factor die in niet geringe mate bijdroeg tot haar buitengewoon grote stembereik. Pas op haar 15e kreeg zij haar eerste officiële zanglessen. Daarna richtte het kerkbestuur een fonds voor haar op om haar in de gelegenheid te stellen om zangles te kunnen volgen op een meer regelmatige en gedegen manier. In 1925 won zij een in New York een zangconcours, haar prijs bestond uit het optreden op het 'Lewisohn Stadium' met het New York Philharmonic. Zij kwam onder contract te staan bij een impressario, maar na enkele jaren kwam haar zangcarrière bijna tot stilstand te staan en besloot zij - ondanks financiële problemen - naar Europa te gaan om zich daar in het zingen van 'Duitse Lieder' te perfectioneren.

Zij gaf haar eerste Europese concert in Berlijn in 1930 en vervolgde dit met een enorm succesvolle tournee door de Scandinavische landen, een tournee waarbij zij zong voor de Finse componist Jean Sibelius, die daarna bescheiden verklaarde dat zijn huis te nederig was voor de 'grootte' van haar stem. In augustus 1935 overtrof zij zichzelf nog na een sensationeel succesvolle tournee van twee jaar door Europa, met een recital in Salzburg. "A voice like yours is heard once in a hundred years!" zei Arturo Toscanini tegen haar toen hij daar aan Marian Anderson voorgesteld werd. Marian Anderson's Town Hall recital op 30 december, 1935 - gepresenteerd door Hurok, die haar in Parijs had horen zingen was een grote triomf. "Marian Anderson has returned to her native land, one of the great singers of our time" schreef Howard Taubman in The New York Times. Daarna werd zij zowel in de V.S. als in het buitenland veel gevraagd. In 1938 gaf zij alleen al in de V.S. 70 concerten - in die tijd de langste, meest intensive tournee gemaakt door welke zanger dan ooit voor haar. Het volgende jaar werd zij een internationaal symbool voor de strijd voor rassengelijkheid, toen haar geweigerd werd op te mogen treden in de Constitution Hall in Washington, D.C., door de eigenaars, de 'Daughters of the American Revolution'. Zij zong uiteindelijk op de treden voor het Lincoln Memorial op Paaszondag voor een publiek van 75,000 toeschouwers.

In 1949 gaf de alt wederom een concerttournee door Europa en vervolgde deze met concerten in Zuid-Amerika, Japan en Israël. Op 7 januari, 1955, maakte Marian Anderson haar debuut als operazangeres in de Metropolitan Opera met de rol van Ulrica in Un Ballo in Maschera - hiermee werd zij de eerste kleurling die een rol kreeg aangeboden in de Met. Zij was toen al 58! In de herfst van 1957 maakte zij een tournee van 10 weken door India en het Verre Oosten onder auspiciën van het U.S. State Departement. Ontvangen door de locale autoriteiten als een ambassadrice van haar land en door het publiek als een groot artieste en persoonlijkheid, reisde Marian Anderson ruim 60.000 kilometer en gaf 24 concerten in 14 landen. Zij werd vergezeld door een filmteam en de opgenomen film werd naderhand tevens op televisie vertoond in een programma getiteld "The Lady from Philadelphia.' Het werd gepresenteerd Edward R. Murrow en Fred W. Friendly. "We made that documentary in the 'See It Now' Series:' schreef Murrow, "because we wanted the American people to know what one woman had accomplished in the field of human communications." Het volgende jaar benoemde president Eisenhower haar als afgevaardigde van de delegatie van de V.S. voor het 'Comité voor Mensenrechten' van de Verenigde Naties. Zij zong bij de installatie van president John F. Kennedy in januari 1961, en maakte op Kerstmis speciaal voor de Amerikaanse troepen een vlucht naar Berlijn om daar voor hen te kunnen zingen. In mei 1962 trad zij voor eerste keer op in Australië. Haar afscheidstournee startte in de 'Constitution Hall' in oktober 1964, en omvatte de belangrijkste hoofdsteden in vier continenten en eindigde op 18 april, 1965, Paaszondag in de Carnegie Hall.

"There have been a considerable number of times when my mind has been forced to consider Marian Anderson not only as a contralto and musician, not only as an artist and patriot, not only as a supreme example of what we are on earth to prove (the American dream), but also as something which has nothing to do with the United States or the American dream," schreef Vincent Sheean. "It is the reality and the imperious exigence of the soul. Marian is a sort of proof of the immortality of the soul, or, if that is too extreme, of the existence of the soul to which an immortality may be postulated."
Marian Anderson is overleden in Portland, Oregon, op 8 april, 1993.

Discografie:

• Marian Anderson, Volume 1, Prima Voce, Nimbus, NI7882
• Marian Anderson, Volume 2, Prima Voce, Nimbus, NI7895
• Marian Anderson, RCA Victor Vocal Series, Bach-Brahms-Schubert, GD87911
• Living Era, Softly Awake My Heart, Marian Anderson, CD AJA 5262
• Marian Anderson, Arias, Songs and Spirituals, Naxos Nostalgia, 8.120566
• Marian Anderson in Concert 1943-1952, Eklipse, EKRCD 19
• Marian Anderson, Pearl GEMM CD9318

Enkele links :

• Marian Anderson - A Life in Song
• Marian Anderson Historical Society

Marian Anderson " He's Got the Whole World in His Hands", with Franz Rupp at the piano

Marian Anderson. Roll, Jord'n, Roll!"