Pauline de Haan-Manifarges

Amsterdam, 19 oktober 1904

Lieve Almschl,

Ik ben dus in Amsterdam gearriveerd. Echtpaar Mengelberg haalde me van het station en rustte niet voordat ik met hen meekwam. - Dus ben ik weer hier, net als vorig jaar. Heel vriendelijke, bescheiden mensen. Gisteravond nog had ik een repetitie met de zangeres van de soli. een klein dik wijfje, enigszins als Cilli [ de kokkin van de Mahlers ], maar ze zingt schitterend, met een stem als een zuivere klok...........

Gustav Mahler in een brief aan zijn vrouw Alma

Deze loftuiting van Mahler aangaande de zangkunst van Pauline de Haan was zeer bijzonder. Hij was over het algemeen niet scheutig met zijn complimenten. Hij hoorde Pauline de Haan zingen tijdens de repetities voor de uitvoering van zijn 3e symfonie. Bij de uitvoeringen op 26 en 27 oktober onder Mahler - voorbereid door Willem Mengelberg - moest zij wegens ziekte afzeggen en werd zij vervangen door de Amsterdamse alt Meta Reidel.

De alt Pauline de Haan-Manifarges werd geboren te Rotterdam op 4 april 1872. Haar eerste muziekles ontving zij op de muziekschool van de 'Maatschappij tot bevordering der Toonkunst'. Aanvankelijk piano door Van der Sandt en vervolgens - toen haar echte aanleg en interesse bleek - zang door L.F. Brandts Buijs. Zij vervolgde haar zangstudie bij Paul Hasse, die destijds verbonden was aan de 'Duitse Opera' te Rotterdam. Zij voltooide haar studie bij Julius von Stockhausen in Frankfurt aan de Main. Zij debuteerde in Frankfurt met een uitvoering van Schumanns 'Paradies und Peri'. Op 20-jarige leeftijd vertolkte ze in Zürich liederen van Brams, begeleid door de componist zelf. Pauline de Haan behoorde tot één van de belangrijkste concert-alten van haar generatie. Jarenlang zong zij onder Mengelberg in de Matthäus Passion, de Negende Symfonie van Beethoven en andere concertwerken. Ook Mahler stond op haar repertoire, de alt-soli in de Tweede en Derde Symfonie, de alt partij in Verdi's Requiem, maar ook modern werk als liederen van Diepenbrock heeft zij vertolkt. Zij trad als duo veel op met haar beroemde collega de sopraan Aaltje Noordewier-Reddingius, begeleid door Anton van der Horst. Met haar, Johannes Messchaert en Tom Denijs zong zij jaarlijks in de Matthäus Passion. Op het opera toneel is zij nooit geweest. De kunstenares trad ook vele malen met succes op in Duitsland, Frankrijk, Oostenrijk, Zwitserland en Engeland. Al hoewel veel gevraagd in het buitenland, speelde haar carrière zich toch vooral in Nederland af, waar zij regelmatig werk van landgenoten uitvoerde. Ook aan het hof bij Koningin Wilhelmina heeft zij enige malen gezongen en is daarbij onderscheiden met de 'Ere medaille voor Kunst en Wetenschap'. Haar afscheid nam zij in 1927. In 1907 verschenen er enige opnamen van haar op het label Odeon, bij twee ervan werd zij op viool begeleid door de beroemde violist Carl Flesch.

[AUDIO]Mendelssohn, uit Paulus: 'Doch der Herr vergisst der Seinen nicht', 1907

Een vermaard solisten-ensemble van de Matthäus Passion: v.l.n.r. A.van Rooy, Th. Denijs, W.Mengelberg, P. de Haan-Manifarges, A. Noordewier-Reddingius en J.Messchaert.