Theodora Versteegh
" ... haar stem onderscheidt zich door een deugdelijke, soliede muzikaliteit en een vol, warm, goed geëgaliseerd geluid ..."
Anton Averkamp, De Zangkunst en hare Stemmen, 1928
Theodora Versteegh werd geboren op 13 december 1888 te Kerk Avezaath, een plaatsje dichtbij Tiel. Al op jeugdige leeftijd toonde zij een grote aanleg voor muziek. Aanvankelijk werd zij opgeleid voor piano bij Sem Dresden te Tiel, maar op den duur trok haar de zangstudie toch meer aan. Haar examen N.V.T. deed zij te Arnhem bij M.A. Brandts Buys. Later studeerde zij zang bij Cornelie van Zanten en Tilly Koenen.
Haar oratoriumdebuut maakte zij in 1914 in Joshua (Händel). In 1924 maakte zij haar debuut in de Mattheus Pasion bij het Utrechts Toonkunstkoor onder leding van Johan Wagenaar Zij vertolkte +/- 250 keer de solopartij in de Matthäus Passion. Op oratoriumgebied beschikte zij over een zeer groot repertoire. Zij trad op met dirigenten als Bruno Walter, Willem Mengelberg, Eduard van Beinum, Anthon van der Horst, Pierre Monteux, Gabriel Fauré, Zoltan Kodaly, Florent Schmitt, Carl Straube, Johan Schoonderbeek, Evert Cornelis, M.A. Brandts Buys en Lodewijk de Vocht. Ze was ook liederen zangeres en regelmatig op de buitenlandse podia te horen. Ze zong met Jo Vincent, Evert Miedema (later Louis van Tulder) en Willem Ravelli in een kwartet (het Hollandsch Vocaal Kwartet, ook wel het Jo Vincent Kwartet geheten). Haar carrière speelde zich voornamelijk af binnen de periode 1915-1949. Ook in het buitenland oogste zij groot succes, o.a. te Berlijn, Parijs en Antwerpen. In de dertiger jaren starte zij tevens een succesvolle carrière als zangpedagoge, maar bleef tot haar afscheid in 1948 tevens actief als zangeres.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog (1942) weigerde Theodora Versteegh zich aan te sluiten bij de door de Nazi's ingestelde Kultuurkamer. Samen met haar partner 'Ru' Paré (Henrica, Maria - 1896-1972, schilderes) redde het vriendinnenpaar ('tante Do' en 'Ru'), samen met Ru's verzetsgroep meer dan vijftig joodse kinderen. Ru Paré, 'tante Zus', coördineerde het verzetswerk, dat vooral bestond uit het zoeken van pleeggezinnen en contactpersonen en het zorgen voor valse persoonsbewijzen. De verzetsgroep van tante Zus zocht onderduikadressen, verspreid over het hele land, in de eerste plaats voor joodse kinderen; maar ook voor volwassenen. Theodora Versteegh zorgde met concerten voor het benodigde geld.
Haar afscheid vond plaats op 60-jarige leeftijd met liederen van de componisten Dresden, De Vocht, Pijper , Bordewijk-Roepman en Schouwman in Diligentia te 's-Gravenhage.
Theodora Versteegh is overleden op 20 october 1970 te Den Haag. Zij maakte talrijke plaatopnames voor het label Columbia met liederen, duetten (met Jo Vincent) en kwartetten (Het Jo Vincent Kwartet).
Op 3 maart 1973 vond de officiële opening plaats van de in december 1971 opgerichte Theodora Versteegh Stichting. Deze stichting werd op iniatief van de eerder genoemde schilderes Ru Paré (overleden 25-02-1972) en van de zangpedagoge Lucie Frateur opgericht. De stichting stelt zich ten doel de stem in de ruimste zin - maar vooral met betrekking tot de vocaal-dramatische kunst - wetenschappelijk te onderzoeken.
Theodora Versteegh nam afscheid van podium Een concert en een huldiging
De overwegingen, welke een kunstenaar doen besluiten zijn loopbaan te beëindigen, kan een buitenstaander moeilijk beoordelen. Hij heeft ze te aanvaarden, zij het ook met een gevoel van teleurstelling, die des te groter wordt wanneer de toehoorder constateert, dat hem in de toekomst iets waardevols wordt onthouden. Die indruk hebben de vele aanwezigen meegenomen van de afscheidsavond van Theodora Versteegh.
Slecht heel zelden hoorde men haar als liederenzangeres, doch thans bleek opnieuw over welke grote gaven zij ook op dit gebied beschikt. Haar voordracht, gesteund door haar fijne muzikaliteit, scherpe intelligentie en voorbeeldig ontwikkelde technische ondergrong, maakt het haar mogelijk van elk lied een treffende indruk uit te laten gaan.Daarbij getuigt ook haar programmakeuze van goede smaak. Voor de pauze zes liederen van Schubert, onder welke het veelzeggende "An die Musik", dat zij tot besluit na enkele toegiften als symbolische afsluiting van haar carrière bisseerde.Vervolgens vier liederen van Caplet (het aangrijpende "La croix douloureuse"), Poulenc en Debussy, en na de pauze Nederlandse liederen van Schouwman, De Vocht, Bordewijk-Roepman, Pijper en Dresden.
De intimiteit der liedkunst weet Theodora Versteegh voorbeeldig te treffen, juist ook door het timbre van de stem, die door het goed begrepen en weloverwogen gebruik perfect tot gelding komt. Aldus nam men node afscheid van een kunstenares, die eigenlijk nog op een hoogtepunt van haar kunnen staat.
Bij de aanvang van de pauze heeft 'Zijne Excellentie Nemry', ambassadeur van België, haar met enige van bewondering getuigende woorden namens zijn regering het 'Ridderkruis van de Kroonorde' op de borst gespeld.
Aan het eind van de avond sprak namens het huldigingscomité jhr. mr. G.A. van Haeften, die haar tevens een gouden armband aanbood. Namens Belgische vrienden sprak de directeur van het conservatorium te Antwerpen, Lod. de Vocht. Willem Ravelli getuigde van collegiale vriendschap en mej. K. de Josselin uitte als leerlinge haar dankbaarheid en bewondering voor depaedagoge.
In hartelijke bewoordingen vervatte telegrammen werden voorgelezen o.a. van Jo Vincent, Brandst Buys, Albert v. Raalte, Lateur, Ed. Edelmann, George Robert, Bets Ranucci-Beckman.
Tenslotte heeft Theodora Versteegh allen bedankt, die tot het welslagen van de avond bijdroegen, in het bijzonder Hans Schouwman, die de zangeres met zuiver muzikaal begrip begeleidde, doch ook herdacht zij haar leermeesters, vooreerst Sem Dresden, maar in het bijzonder Cornélie Koenen.(Tilly Koenen, J.L.)
Na afloop bleef men tijdens een gezellige receptie nog geruime tijd bijeen.
Algemeen Handelsblad, 28 December 1948. K.
 |
01-Mendelssohn, Aria van den Engel, Sei stille dem Herrn: |
tracks 7, 8, 9 & 12 en 16-23 met Jo Vincent; 13 met Jo Vincent Kwartet: Jo Vincent (sopr.), Theodora Versteegh (alt), Evert Miedema (ten.) & Willem Ravelli (bas)
DD Records bestelnummer cd: DDR 0803 prijs per cd: Euro 14,95 (exclusief verzendkosten) bestelling
