Anneke van der Graaf
" ... Anneke van der Graaf, in wie men in het begin van haar operacarrière vooral een schalkse soubrette zag, heeft zich wel zeer veelzijdig ontwikkeld, want zij is met succes meer dramatische rollen gaan zingen. Wij herinneren ons haar Pamina uit Mozart's Zauberflöte en haar Katja Kabanowa uit Janaceks Katja Kabanowa, en thans slaagde zij erin, zowel de grilligheid als de angstige gevoelsdramatiek van Manon Lescaut boeiend uit te beelden ... "
Mens en Melodie Nr. 10 1961, Wouter Paap
Anneke (Carolina Johanna) van der Graaf is geboren op 1 februari, 1920 te Semarang, midden-Java in het voormalige Nederlands-Indië. Haar vader was daar ambtenaar. Op haar 10e verjaardag kreeg zij van hem een piano en toen zij op haar 13e naar Nederland kwam, volgde zij in haar woonplaats 's Gravenhage op het conservatorium aldaar aanvankelijk dan ook eerst de studie piano. Dat was niet zo'n succes, Anneke, klein van stuk had ook vrij kleine handen en dat gaf uiteraard de nodige problemen. Maar haar docente kwam tot de ontdekking dat Anneke eigenlijk best wel een aardige stem had en gaf haar de suggestie zang te gaan studeren. Dat was een schot in de roos. Zij studeerde zang bij Jacoba Dresden-Dhont, echtgenote van componist Sem Dresden en directeur van het conservatorium. Acteerlessen ontving zij van Lothar Wallerstein. Zij bleek een stem te hebben met een groot bereik, vooral in de hoogte. Een maand later - zij was toen pas 17 - gaf zij al haar eerste concert. In 1943 studeerde zij Cum Laude af voor diploma A en in 1958, eveneeens Cum Laude voor diploma B.
Haar operadebuut maakte zij op 16 juni 1947 in twee kleine rollen, 'eine Modestin' en '1e kind' in Strauss' Rosenkavalier. Het was een productie in het kader van Zomerfestival Amsterdam-Scheveningen, gegeven in het Kurhaus. Daarna trad zij vooral in het buitenland, Parijs, Brussel, Florence en Rome op als concertzangeres. In Nederland gaf zij voor de KRO talrijke succesvolle operaconcerten. Pas in 1951 trad zij weer in een opera op, als Lucy in Menotti's opera 'The telephone' bij de Utrechtse Opera. De bariton Frans van der Ven vertolkte de andere rol, Ben. Het was de Nederlandse première van dit werk. Eveneens bij de Utrechtse Opera trad zij het volgende jaar op in Donizetti's 'Don Pasquale', als Norina. Guus Hoekman zong de titelrol, John van Kesteren zong Ernesto en Frans van der Ven zong dokter Malatesta. In 1953 trad Anneke van der Graaf bij de Utrechtse Opera nog op als Rosina in Rossini's 'Barbier van Sevilla', als Norina in 'Don Pasquale', als Blondchen in Mozart's 'Die Entführung' en als Papagena in Mozart's 'Zauberflöte'. Het gelijke repertoire zong zij vervolgens bij de Nederlandse Reisopera en bij de Zuid-Nederlandse Opera. Bij dit laatste gezelschap zong zij januari 1954 ook nog als Leila in Bizet's 'Les pêcheurs de perles'. Tom Brand zong Nadir, Leo Ketelaars Zurga. Haar repertoire breidde zich inmiddels uit, zij zong Adina in Donizetti's 'L'elisir d'amore' en Marguerite in Gounod's 'Faust'.
In 1955 kreeg Anneke van der Graaf een verbintenis bij de in dat jaar opgerichte Opera Forum te Enschede. Aan dit gezelschap zou zij tot haar afscheid in 1972 verbonden zijn. Zij debuteerde er als Susanna in Mozart's 'Figaros Hochzeit'. Zij bleef er de leidende sopraan en vertolkt er in haar lange carrière rollen als Fiordiligi in Cosi fan tutte, Susanna in Figaros Hochzeit, Gilda in Rigoletto, Mimi in La Bohème, Leonore in La forza del destino, Elisabetta in Don Carlos, Giorgietta in Il Tabbaro, Micaela in Carmen, Antonia in Les contes de Hoffmann, Katja Kabanowa en Hanna Glawari in Die lustige Witwe. Maar bovenal zal zij herinnerd worden in haar glansrol, Butterfly in Puccini's gelijknamige opera. Deze rol was haar op het lijf geschreven, qua stem en qua uiterlijk. Zoals zij zelf vertelde: " ... ik was Butterfly ...". Behalve bij Opera Forum zong zij ook bij de Nederlandse Opera (Leila in 'Les pêcheurs de perles', Scheveningen, Kurhaus, 1960) en bij de Opera van Luik.
Tot voor kort gaf Anneke van der Graaf nog zangles, maar haar gezondheid - zij is bijna 87 jaar - laat dat nu niet meer toe. Wel heeft zij nog veel contact met haar leerlingen. Er bestaat een plaatopname van haar op het label MMS met hoogtepunten uit Mozart's Figaros Hochzeit.
Anneke werd op 10 april 2002 benoemd tot Ridder in de Orde van Oranje-Nassau.
Anneke van der Graaf bracht haar laatste levensjaren door in een verzorgingshuis te Haaksbergen. Zij is daar overleden op 12 mei 2009. Op de rouwbrief stond als titel: 'Het is goed zo'. Zij is begraven op de begraafplaats van Haaksbergen naast haar echtgenoot de tenor Harry France.
Rozenaria, Deh, vieni' uit Le nozze di Figaro:
Bericht van een fan naar aanleiding van haar overlijden.
