Johan van der Zalm

" ... zong van der Zalm met een warmte en een herscheppend vermogen welke Chenier voor ons deed leven, hetgeen uit de reacties van het publiek trouwens ook wel viel op te maken ... "

Haags Dagblad, 13 mei 1960

"... van der Zalm kweet zich meer dan voldoende van zijn taak ... zijn zingen was fraai van timbre ... "

"Binnenhof, Den Haag, 13 mei 1960

De tenor Johan van der Zalm is geboren in Den Haag op 29 Oktober 1919. Hij ontving zijn zangstudie bij Chiesa (Milaan), professor Wallerstein en bij Ruth Horna. Hij was sinds 1942 actief als operettezanger. Hierin maakte hij zijn debuut op 5 Mei 1942 bij het "Gemeentelijk Theaterbedrijf, afdeling Opera" met de rol van Lotteringhi in 'Boccacio' van Frans von Suppé. Zijn debuut bij de Nederlandse Opera, waar hij vast aan verbonden werd, maakte hij op 5 Augustus 1947 als Pinkerton in Puccini's "Madame Butterfly". De voorstelling vond plaats in de Stadsschouwburg van Amsterdam.

Tijdens de laatste jaren van zijn loopbaan werd wel eens wat geringschattend over de 'eeuwige huistenor' van de 'Nederlandse Opera' gesproken, maar als je hem nu hoort - zoals recent mogelijk was in een radio-uitzending van de concertzender - besef je pas hoe er in de 'vijftiger jaren' opera in Nederland uitgevoerd werd. Een uitvoering, zoals 'Il Trovatore' uit 1953, met een volledig Nederlandse bezetting die klonk als een klok. Leonora, Gré Brouwenstijn; Manrico, Johan van der Zalm; Graaf Luna, Gerard Holthaus; Azucena, Anny Delorie; Ferrando, Siemen Jongsma; Ines, Ans Keman; Ruiz, Chris Taverne en als 'Un vecchio zingaro' Gé Genemans. En dan te bedenken dat alle rollen dubbel, of zelfs drievoudig bezet waren! Tijdens zijn lange zangcarrière zong Johan van der Zalm zowat alle grote rollen, die er in de opera te zingen vielen: Andrea Chenier (Giordano), Les contes d'Hoffmann (Offenbach), Cavaradossi in Tosca (Puccini), Manrico in Il Trovatore (Verdi) en Radames in Aïda (Verdi). In de laatst genoemde rol viel in December 1952 de eveneens zieke Johan van der Zalm in voor een dure, eveneens zieke Italiaanse collega.

Matthijs Vermeulen schreef hierover in de Groene Amsterdammer: " ... alle lof voor Johan van der Zalm, die in zijn jeugd misschien gedroomd heeft eens Radames te zingen, en wiens wens vervuld wordt op een moment dat hij liever thuis zou liggen, onder warme dekens met een grog, om de hele boel te laten varen. Prachtig: vol te houden tot het bittere einde. Tot de adem stokt en er geen geluid meer uit de keel komt. Ook dat is echt Hollands ... ".

Zijn laatste optreden was in dezelfde rol als waarin hij als operettezanger zijn debuut had gemaakt, nu als Polycarpio in Boccacio, op 24 Oktober 1975. Hiermee sloot hij een succesvolle zangcarrière van ruim dertig jaar af.

Johan van der Zalm is in 1995 overleden.

U hoort hem hier als Manrico in een fragment uit 'Il trovatore', samen met de alt Anny Delorie als Azucena. Meer over de cd, waaruit dit fragment komt, bij Gré Brouwenstijn - nieuwe cd uitgaven.

Verdi, Il trovatore: 'Mal reggendo all'aspro assalto':